Hayri İrdal’ın Aynasında: Kimliksizliğin Tarihi ve Zamanın Boşluğu

 

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı romanı, bu iki sorunun iç içe geçtiği bir karanlığı anlatır bize. Ve bu karanlığın içinde Hayri İrdal’ın silik ama yankılı sesi yükselir.

Hayri İrdal… Ne tam anlamıyla anlatıcıdır ne de olayların öznesi. Ne mücadele eder ne tamamen teslim olur. Onun hikâyesi bir “karar veremeyen insan”ın, ama belki de en çok, “kendi hayatını yaşayamayan insan”ın hikâyesidir.

Hayatı, başkalarının gölgesinde şekillenir. Doktor Ramiz onu bir ruh hastası olarak tanımlar. Halit Ayarcı ise onu bir projeye dönüştürür. Herkes onun kim olduğunu tanımlar; o ise sessizce uyar. Çünkü kendi sesi yoktur.

“Bana, kendi hayatımı değil, başkalarının uygun gördüğü bir rolü verdiler.” demek ister adeta ama diyemez… 

Ayşe CAN


Not: Yazının tam hali, www.edebistan.com 'da  5 Eylül 2025 tarihinde " Hayri İrdal’ın Aynasında: Kimliksizliğin Tarihi ve Zamanın Boşluğu " başlığıyla yayınlanmıştır.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Bir varmış bir yokmuş...

Resim
       Evvel zaman içinde masal diyarında Pamuk Prenses, Uyuyan Güzel ve Rapunzel isimlerinde üç genç kız yaşıyormuş. Birbiriyle hiç tanışmıyor olan bu genç kızların ise birçok ortak noktaları varmış. Pamuk Prenses, kötü kalpli ve kıskanç üvey annesi tarafından ondan daha güzel olduğu için öldürülmek üzere ormana gönderilen, ormanda cüceler ile beraber yaşamaya başlayan ve yakışıklı prens tarafından tüm yaşamı değişen bir genç kız.  Pamuk Prenses'in annesi ölüyor, babası yani kral yeniden evleniyor ancak yeni kraliçe yani üvey anne prensese kötü davranıyor.  Şimdi burada bi durup düşünelim!  Neden tüm üvey annelerin karakterleri kötüdür?  Ya da üvey anne olunca kötü mü olmak gerekir?  Bu kızcağızın annesi ölmüştür ve anne sevgisine muhtaçtır. Bir kadın nasıl annesi olmayan çocuğu sevmez?  O baba çocuğunu neden kötü niyetli bir yabancıya teslim eder?  Yeni kraliçe yanında iyi davranıyor diye evladının mutlu olup olmadığını nasıl anla...
Read more »

yalnız çocuk Peter Pan

Resim
Bütün çocuklar büyür ama Peter Pan hiç büyümeyen bir erkek çocuğudur. Yaramazdır, oyun oynamayı sever, yönetmeyi sever, kendini çok önemser, hayal ve gerçeği birbirinden ayırt edemez. Bir gece Peter Pan, Darling ailesinin çocukları Wendy, John ve Michael'ın yatak odasına gelir.  Wendy  tatlı bir kız çocuğudur. John ve Michael adında iki erkek kardeşi ve bir bakıcı köpeği vardır. Köpeğinin adı da Nana'dır. Wendy için anne olmak ve anne gibi davranmak çok önemlidir. Peter Pan, başta çocukların rüyasına girer. Sonrasında her gece gizlice evlerine gelip annelerinin anlattığı masalı dinlemeye başlar. Yine bir gece masal dinlemek için geldiğinde Peter Pan'in gölgesini, bakıcı köpek Nana koparır. Wendy'nin annesi de onu çekmeceye saklar. Peter Pan ve Tinker Bell, anne ve babanın evde olmadığı bir gün eve gelir ve gölgeyi bulur. O sırada Wendy uyanır ve Peter Pan'le konuşmaya başlarlar.  Neverland'daki  çocuklar hakkında konuşurlar. Onların annesi yoktur, gece üstlerin...
Read more »

Bir varmış bir yokmuş...

Resim
Bir zamanlar uzak bir ülkede yaşayan mutlu bir karı koca varmış. Bu çift bir çocuklarının olmasını çok istiyormuş ama bir türlü çocukları olmuyormuş. Bir mucize olmuş ve kadın hamile olduğunu öğrenmiş. Bu çiftin evlerinin arka odasında küçük bir pencere varmış, oradan bakınca çok güzel bir bahçe görünüyormuş. Bu bahçede birbirinden güzel çiçekler, meyveler yetişiyormuş. Ancak bahçenin sahibi, bütün dünyanın kendisinden korktuğu büyücü bir kadınmış.  Bir gün genç kadın penceresinden bahçeye bakmış ve orada altın gibi parlayan özel bir kazayağı bitkisi görmüş. (Bazı kaynaklar marul bazıları elma diyor ama masalın orijinalinde kazayağı bitkisi yazmaktadır.) Kadının aklından bu bitki hiç çıkmıyormuş. (aşeriyor ne yapsın.)  Kocasına: "Ben o kazayaklarından yemezsem, öleceğim." demiş. Adam korkmuş hemen büyücünün bahçesine gizlice girmiş ve kazayaklarından aşırmış. Genç kadın kazayaklarını yemiş ama tadını çok beğendiği için kocasından daha fazla getirmesini istemiş. Adam tekrar gi...
Read more »