Hansel ve Gretel: Çocuklara uygun bir masal mı?

Klasik masallar, nesilden nesile aktarılırken çocukların hayal dünyasını beslemeyi ve onlara hayat dersleri vermeyi amaçlar. Ancak bazı masalların içerdiği temalar, günümüz toplumunun değerleriyle çelişebilir ve çocuklar için uygun olmayabilir. Bence, Hansel ve Gretel masalı da bu masallardan biridir.  Bu masal, hayatta kalma mücadelesi, cesaret ve iyilik ile kötülüğün mücadelesini anlatan bir hikaye olarak yüzyıllardır anlatılmaktadır. 

Bence bu masal, çocuğun saf dünyasında iz bırakacak türde mesajlar içermektedir.

Bu yazıda, masalın içeriğini eleştirerek, özellikle de babanın çocuklarına karşı tutumunu sorgulayarak, hikayenin çocuklar için uygun olup olmadığını tartışacağım sizlerle.

Ama önce masalın kısa bir özetine bakalım...

"Bir zamanlar, fakir bir oduncu ve karısı (üvey anne), Hansel ve Gretel adında iki çocuğa sahipti. Aile, çok zor şartlarda yaşamaktaydı ve açlık nedeniyle büyük sıkıntılar çekmekteydi. Bir gün, oduncu ve karısı, çocukları ormanda terk etmeye karar verirler. Üvey anne, çocukları kandırarak onları ormanın derinliklerine götürüp bırakmak ister. İki kardeş, ormanda yalnız kalır ve hayatta kalmak için birçok zorlukla mücadele ederler.

Ormanda sihirli bir ev görürler; ev şekerden ve çikolatadan yapılmıştır. Ama bu evde kötü bir cadı yaşamaktadır. Cadı, çocukları yakalayarak onları kötü amaçları için kullanmaktadır. Hansel, cadının planlarını bozarak kaçmayı başarır, Gretel ise cadıyı yenerek onları kurtarır. 

Çocuklar, evlerine geri dönerler. Üvey anne çoktan ölmüştür. Baba, çocuklarını sevinçle karşılar. Aile, Gretel'in cadının evinden getirdiği altınlar sayesinde fakirlikten kurtulur ve mutlu bir hayat sürerler."

Babanın Çocukları Terk Etmesi

Masalın başında, Hansel ve Gretel'in ailesi, yoksulluk içinde yaşamaktadır. Aileyi geçindiremeyen baba, bir noktada çocuklarını terk etmeye karar verir. Masalda üvey annenin bu konuda ısrarcı olduğu ifade edilmektedir ancak özünde baba bu kararı veren mercidir. Bu masalın belki de en karanlık ve rahatsız edici anlarından biridir o kısım. Babanın, çocuklarını terk etme kararı, masalın yazıldığı dönemdeki toplumsal koşullar ve değerler göz önüne alındığında, belki de bir anlam taşıyor olabilir. Ancak günümüzde, özellikle çocuklar için, böyle bir mesajın son derece tehlikeli olduğu açıktır.

Çocukların, özellikle de henüz dünyayı tam anlamıyla keşfetmeye çalışan küçük bireylerin, ailelerinden en güvenli duyguları almaları gerekir. Ailenin en temel işlevlerinden biri, çocuklarına sevgi ve güven sağlamaktır. Bu bağlamda, babanın çocuklarını terk etme kararı, onların güvenliğini tehlikeye atar ve onların zihinsel gelişiminde ciddi zararlara yol açabilir. Çocuklar, ailelerinin her koşulda yanlarında olacağına dair bir güven duygusuna sahip olmalıdır. Masalda, babanın bu güveni sarsması, çocukların sevgi, aidiyet ve güven duygularının temellerine zarar verir.

Zorlukların Çocuklar Üzerindeki Etkisi

Masalın başında, aile yoksulluktan dolayı ciddi zorluklar yaşar ve bu durum çocukları da etkiler. Ancak çocuğun her zaman yaşadığı olumsuz koşulların üstesinden gelebileceği ve büyüyerek bu zorlukları aşacağı mesajı verilir. Bu bakış açısı, küçük yaştaki çocuklar için oldukça yanıltıcı olabilir. Zorlukların aşılabileceği mesajı elbette önemlidir ancak küçük yaşta bir çocuğun, anne ve babasının ona karşı böyle bir tutum sergilemesi, baş edebileceği bir mesele değildir. Ayrıca çocuklar, büyüklerin yaşadığı zorlukları bazen onların kontrolü dışında olduğunu anlayamayabilir ve böyle bir hikaye, onların çok erken yaşta duygusal ve psikolojik açıdan yük taşımasına neden olabilir.

Masalda Üvey Annenin Rolü

Masaldaki üvey annenin rolü de dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli noktadır. Üvey anne, bu tür masallarda hep kötü bir karaktere sahiptir. Hiçbir zaman çocuklarını koruyan, onları sevgiyle yetiştiren bir model olmazlar. Ancak gerçek hayatta, her üvey anne kötü olmadığı gibi her biyolojik anne de iyi biri değildir. Çocuklara anlatılacak bir hikayede, "üvey anne" kavramının bu kadar kötü aktarılmasını hiçte doğru bulmuyorum. 

Çocukların Hayatta Kalma Mücadelesi

Hansel ve Gretel'in ormanda hayatta kalmak için verdikleri mücadele, hikayenin diğer bir önemli kısmıdır. Bu süreç, çocukların korku, açlık ve hayatta kalma duygusu ile baş başa kalmalarını anlatır. Bu da, çocukların erken yaşlarda travmatik bir deneyim yaşaması anlamına gelir. Bu tür aşırı korku ve tehlikeli durumlar, çocukların psikolojik olarak olgunlaşmamış zihinlerinde büyük yaralar açabilir.

Sonuç olarak;

Hansel ve Gretel masalı, ne yazık ki çocuklara, aile sevgisi ve güvenlik konusunda sağlıklı mesajlar vermekten çok uzak bir hikayedir. Günümüz çocuklarına, sevgi, güven, dayanışma, ailenin önemi gibi değerler aşılamak çok daha önemlidir. Bu nedenle, Hansel ve Gretel gibi masalların çocuklara aktarılması yerine, çocukların yaşına ve gelişim düzeyine uygun daha sağlıklı alternatifler tercih edilmeli diye düşünmekteyim.

Tabi ki, herkesin fikri kendine...